Γάμος στην Κρήτη

Γάμος στη λεβεντογέννα Κρήτη

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι Κρήτες τιμούν την παράδοση και κρατούν ζωντανά πολλά ήθη και έθιμα ακόμη και μέσα στην καθημερινότητά τους. Σε κάθε κρητικό σπίτι, στην ντουλάπα ή μέσα σε κάποιο σεντούκι, θα υπάρχει από μια παραδοσιακή φορεσιά για κάθε μέλος της οικογένειας. Οι κάτοικοι αυτού του νησιού, μαγεμένοι από την ομορφιά και την αγριάδα του τόπου τους έχουν δημιουργήσει έθιμα που δείχνουν την παλικαριά και το φιλότιμό τους. Οι γάμοι και τα γλέντια σε αυτή την Μεγαλόνησο κρατάνε πολύ, ακόμη και βδομάδες, με πολύ φαγοπότι και χορό.

Για τους μελλόνυμφους οι παραδόσεις στο νησί αυτό ήταν πάντα οι καλύτερες. Έθιμα, που είναι ξενόφερτα για πολλούς, σε αυτό το μέρος ήταν πάντα μέσα στην παράδοση του γάμου. Ο γαμπρός δηλαδή, την τελευταία βδομάδα πριν τον γάμο κάνει την τελευταία έξοδό του ως ανύπαντρος, ελεύθερος άντρας, μαζί με τους φίλους του ενώ η νύφη με τις φίλες της μαζεύονται και ετοιμάζουν τα προικιά της κάνοντας μια όμορφη γιορτή. Οι γονείς του ζευγαριού ετοιμάζουν το γαμοκούλουρο, ένα περίτεχνα στολισμένο επτάζυμο ψωμί, και το προσφέρουν στον κουμπάρο. Ένα ακόμη πρωτότυπο έθιμο είναι αυτό που η νύφη, μετά το μυστήριο, είναι η πρώτη που μπαίνει στο καινούριο σπίτι και η πεθερά της την ταΐζει μέλι με καρύδια. Όλοι οι Κρήτες στον γάμο φοράνε λευκό σαρίκι αντί για μαύρο εκείνη την ημέρα.

Μια με δυο βδομάδες πριν τον γάμο ξεκινούν οι ετοιμασίες και τα κεράσματα, μαζεύονται δηλαδή στο σπίτι της νύφης αλλά και του γαμπρού οι φίλοι και οι συγγενείς, για να βοηθήσουν όπου μπορεί ο καθένας με τις ετοιμασίες του γάμου, την οργάνωση και τον εξοπλισμό του τραπεζιού αρχικά για το σπίτι που θα γίνει ο γάμος, τα ζυμώματα και τα μαγειρέματα στην συνέχεια και από τα δυο σπίτια. Όσοι έρχονται με ευχές και βοηθούν στις ετοιμασίες “φιλεύονται” ξεροτήγανα, όμορφα γλυκά τηγανητά φύλλα ζύμης, που μοιάζουν με στιφτές κουλουρίτσες και σερβίρονται με μέλι και καρυδιά. Οι άντρες ετοιμάζουν τα βαρέλια με τα κρασιά και τις ρακές αλλά και τα σφαχτά για το γαμοπίλαφο και το αντικριστό, ή οφτό όπως το ξέρουν κάποιοι, που πρέπει να είναι όλα σε αφθονία για να φάει και να χορτάσει ολόκληρο χωριό αλλά και οι περαστικοί που θα τύχει να βρεθούν εκεί. Μπορεί, αν ο γάμος είναι μεγάλος και το γλέντι κρατήσει παραπάνω από μια ημέρες, να σφάξουν ξανά για να βάλουν και άλλο κρέας στη φωτιά.

Ένα άλλο έθιμο, που για πολλούς είναι βάρβαρο αλλά για τους Κρήτες σημαίνει λεβεντιά είναι οι βολές στον αέρα με καραμπίνες και όπλα, τις γνωστές “μπαλωθιές “. Τα πυρομαχικά - μπαλωθιές για αυτό τον σκοπό μαζεύονται από νωρίς οι οποίες όσο πιο πολλές είναι τόσο μεγαλύτερη υπερηφάνεια και κύρος δίνει σε αυτόν που τις μπουμπουνά αλλά και στο ζευγάρι που τιμά.
Όσοι βρεθούν στο γλέντι πρέπει να αντέχουν το ποτό γιατί έχει πολλές “ κούπες” (νεροπότηρα γεμάτα μέχρι πάνω με κρασί) και κάθε γέμισμα της κούπας είναι μια ευχή όπου όλοι πρέπει να το πιούν  για να ευχηθούν και αν δεν το κάνουν είναι μεγάλη προσβολή για το ζευγάρι και όλη τους την οικογένεια. Οι ευχές δίνονται όλη την ώρα απλά ή σε μορφή μαντινάδας και η λίρα συνοδεύει όποιον τραγουδά ή εύχεται. Οι μουσικοί και οι λυράρηδες παίζουν τραγούδια και μαντινάδες του γάμου αλλά δέχονται και παραγγελιές από τους συγγενείς και τους καλεσμένους οι οποίοι τους δίνουν φιλοδώρημα.

Ο Κρητικός γάμος είναι ένα τεράστιο γλέντι με άφθονο φαγοπότι, με πολύ χορό, τραγούδι και μαντινάδες.

Συντάκτης: Ελένη Μπάιλα
Φωτογραφία: omospamari.gr